HASTALIKTAN MODAYA: GLUTENSİZ DİYET

Gün geçmiyor ki yeni bir diyet moda olup binlerce insana ulaşmasın. Moda olmasının en büyük sebebi de toplumca tanınmış insanların başarıları yaptıkları diyete bağlaması. Diyetin geniş etkili bir reklamı yani.  Bir de bu modaları bir sektör haline getirerek kendine iş edinen insanlar var. Diyetleri ve trendleri kendilerine konsept edinmiş restoranlar, kafeler. Çiğ beslenme, alkali diyet, vegan ve vejeteryan beslenme... Hepsi birer iş kolu olmuş durumda. Bu moda diyetler bazen bir tedaviden bile evrilebiliyor. Daha önceki yazılarımda bunlardan birinden bahsetmiştim;  ketojenik diyet. Kilo vermek için çok iyi bir yol olmadığını da yazmıştım. Bugün de o diyetlerden birini anlatacam sizlere. Glutensiz diyet. Olaya en temelinden başlayalım ve neymiş şu gluten bir bakalım.

Gluten başta buğday olmak üzere arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein. Una su eklendiği zaman yani hamur oluşturulduğu glutelin ve prolamin proteinlerinin bir araya gelmesi ile de gluten kompleksi oluşur. Bu, hamurun kabarması için gerekli bir oluşumdur. Yani istediğimiz bir şey. Gluten, çölyak hastalığı vesilesiyle hayatımıza  girmiş bir kavram. Eksik bir şey kalmasın diye şu çölyak konusunu biraz daha açalım.(1) Çölyak,  genetik olarak duyarlı kişilerde başlıca buğdaydaki gluten ve arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllardaki gluten benzeri diğer tahıl proteinlerine karşı kalıcı intolerans olarak gelişen proksimal ince barsak hastalığıdır. Hastalığın oluşmasında genetik faktörler etkilidir ama çevresel faktörlerin rolü de vardır.Çevresel faktörler, gluten içeren ek gıdalara erken başlanması olabilir. Diyete gluten proteini yani yukarıda saydığım besinler ve ürünleri girmediği sürece hastalık görülmez. En önemli klinik bulgular arasında abdominal distansiyon , apati ve kronik ishal vardır. Dolayısı ile klinik bulgular da kaybolur. Hastalığın şu anda en kesin tedavisi gluteni diyetten çıkarmak. Yabancı ünlülerin faydalarını görüp başlattığı bu glutensiz diyet, okuduğunuz üzere bir tedavi aslında. Bu diyetlerde buğday gibi tahıllar yerine pirinç, mısır ve bugünlerde popülerleşen kara buğday kullanılır. Gluten işlenmiş çoğu gıdada ve mayalanmış malt içeceklerde, ki bunlara bira gibi alkollü içecekler de dahil, bulunur.

Glutenden dolayı kek, pasta ve börek gibi hamur ürünlerini azaltmak bu diyetin temel ilkesi. Hamur işlerini azaltınca doğal olarak alınan enerjiyi azaltıyorsunuz. Bunun sonucu olarak da kilo veriyorsunuz. Yani kilo kaybının aslında glutenle pek alakası yok. Ancak son çalışmalar gluten ile pek çok hastalığın ilişkisini ortaya çıkarmış. Bu hastalıklar; immün sistem hastalıkları, romatoid artrit, irritable bağırsak, psikiyatrik problemler ve D vitamini eksikliği olarak sıralanabilir.






(1): http://guncel.tgv.org.tr/journal/36/pdf/100006.pdf